Co warto wiedzieć przed zakupem drewnianej podłogi?

Podłoga to jeden z najważniejszych elementów wyposażenia wnętrz. Bez podłogi trudno byłoby sobie wyobrazić bezpieczne funkcjonowanie w mieszkaniu. To ona też scala całą powierzchnię estetycznie czyniąc z niej przytulne miejsce do życia. Decydując się na jej zakup warto dobrze przemyśleć swoją decyzję, podłogę, w przeciwieństwie do innych elementów wyposażenia, zmieniamy o wiele rzadziej.

Nic nie dodaje tak uroku mieszkaniu, i to bez względu na styl aranżacji, jak podłoga drewniana, która istotnie wpływa na charakter i estetykę pomieszczeń. Ale też jej wykończenie powinno być odporne na ścieranie, zarysowania i nacisk, oraz zawilgocenie, ważne są również jej właściwości antypoślizgowe. Z praktycznego punktu widzenia chcielibyśmy, aby była łatwa do czyszczenia i pielęgnacji. Nie bez znaczenia jest również dobra izolacyjność termiczna, akustyczna oraz antystatyczność posadzki, a także to, by skutecznie tłumiła dźwięki i nie przenosiła drgań.

Wymagania te spełnia lite drewno, pod warunkiem jednak, że dopasujemy jego rodzaj do pomieszczenia, w którym będzie ułożone. Inne wymogi stawia się podłogom w pomieszczeniach o małej intensywności ruchu (takich jak sypialnie i garderoby), inne w ciągach komunikacyjnych, a jeszcze inne – w kuchniach i łazienkach.

Podłogi drewniane – wybór materiału podłogowego

W nowo powstających domach decyzja o rodzaju posadzek powinna być podjęta już na etapie budowy, bowiem od ich grubości zależy grubość podłogi, a więc i wysokość pomieszczenia. Grubość poszczególnych typów pokryć (desek podłogowych, deszczułek parkietowych, listewek mozaikowych – zarówno standardowych, jak i do układania na sztorc – a także płyt parkietowych) jest różna – od 8 (mozaiki) do 35 mm (deski). Warto o tym pamiętać także przy łączeniu różnych posadzek (na przykład parkietu i desek), wylewki powinny być przygotowane pod konkretną okładzinę, by gotowe podłogi licowały i nie powstawały na nich uciążliwe progi.

Podłoga drewniana pozwala także na optyczne kształtowanie wielkości pomieszczenia. Duże elementy (np. deski, duże klepki) pomniejszają pomieszczenie, a drobniejsze (np. mozaika, bruk drewniany) powiększają je wizualnie. Istotny jest także kierunek ich ułożenia. Klepki (np. parkiet o wzorze cegiełki lub jodełki) wzdłuż dłuższej ściany podkreślą długość pomieszczenia, a ułożone w poprzek znacznie je poszerzą. Do pokoi dobrze nasłonecznionych wybierajmy podłogi z drewna w chłodnych odcieniach.

Do ciemnych i niskich pasują tonacje jasne i ciepłe. W małych lepiej położyć parkiet lub deski z jasnego drewna, lecz w cieplejszym odcieniu (np. z sosny, klonu czy buku). Podłogi ciemne oraz z drewna egzotycznego najlepiej komponują się w pomieszczeniach dużych i wysokich.

Podłogi drewniane – rodzaje i gatunki drewna

Tradycyjnie stosowane na podłogi krajowe drewno, na przykład sosna, modrzew, dąb, jesion, buk i brzoza, zostały uzupełnione o wiele gatunków i rodzajów drewna egzotycznego. Pochodzą one z całego świata, na przykład ipe, kurbial, tatażuba, gombeira, amarant, astronium i gombeira – z Ameryki Południowej, kempas, merbau i teak – z Azji i Oceanii, natomiast bilinga, paduk, zakrwin, bubinga, chlorofora, wenge, sapeli, zebrano – z Afryki.

Podłogi drewniane – wybór gatunku

Pierwszym kryterium jest zwykle wizualna atrakcyjność drewna, która najczęściej zresztą przesądza o naszym wyborze. Oczywiście nie mniej istotna jest cena, niestety zazwyczaj bardziej dekoracyjne drewno, zwłaszcza jeśli ma przy tym o dobre właściwości użytkowe, jest droższe.

Rysunek drewna. Tworzą go wszystkie elementy strukturalne drewna dostrzegalne „gołym” okiem (o wielkości powyżej 0,1 mm). Należą do nich m.in. przyrosty roczne, promienie drzewne oraz specyficzny układ włókien.

Drewno egzotyczne, pozyskane z drzew tropikalnych ma kilka cech odróżniających go od drewna z drzew rosnących w strefie umiarkowanej (krajowych). Rosnące nieprzerwanie drzewa lasów deszczowych często nie wytwarzają rozróżnialnych przyrostów rocznych i są zwykle intensywnie zabarwione (na przykład ipe, paduk, amarant, bubinga, merbau, wenge i gombeira). U wielu rodzajów drewna egzotycznego rysunek na przekroju promieniowym wzbogacają rożne odmiany falistego przebiegu włókien.

Połyskujące regularne pasy, tzw. pasiasty skręt włókien, występuje natomiast w drewnie mahoni oraz u innych rodzajów, na przykład kempas, chlorofora, tatażuba i ipe, a mniej regularny układ w drewnie bilingi, bubingi i amarantu. W drewnie twardzieli zakrwinu, kurbialu, teaku, paduka i bubingi często obecne są ciemniejsze smugi (barwne linie), a w drewnie wenge i zebrano – specyficzny, naprzemienny układ jaśniejszych i ciemniejszych obszarów.

Barwa drewna. Przy porównywaniu kolorystyki należy pamiętać, że może się ona bardzo zmieniać w zależności od pochodzenia partii drewna (a dokładnie od miejsca i warunków, w jakich rosły drzewa). Świeżo przetarte drewno zawsze mniej lub bardziej ciemnieje pod wpływem światła i tlenu zawartego w powietrzu. Szczególnie intensywnie procesy te zachodzą w drewnie merbau i gombeiry, a także chlorofory, paduka, tatażuby i kurbialu. Barwa drewna ipe i merbau może także ulegać radykalnej zmianie w kontakcie ze składnikami niektórych lakierów o odczynie zasadowym.

Podłoga drewniana a klasa drewna

Ustala się ją na podstawie usłojenia, barwy, struktury i ilości wad, takich jak sęki, pęknięcia itp. Decydując się na klasę drewna, należy pamiętać, że deszczułki najlepszej jakości, o jednakowym wybarwieniu (w klasie pierwszej), mogą pozbawić podłogę wyrazistości i naturalnego wyglądu.

Podłogi drewniane – gęstość i twardość drewna

Gęstość jest podstawową cechą drewna, z którą ściśle związane są jego pozostałe właściwości fizyczne i mechaniczne – wraz ze wzrostem gęstości rośnie wytrzymałość i sprężystość drewna oraz jego twardość. Gęstości drewna liściastego stosowanego na materiały podłogowe powinna wynosić co najmniej 600 kg/m3, a iglastego – 500 kg/m3. Do bardzo ciężkich, o gęstości ponad 800 kg/m3, praktycznie nieosiągalnej dla drewna krajowego, należy aż 12 rodzajów dostępnych na naszym rynku gatunków drewna egzotycznego. One najlepiej nadają się na mocno obciążone podłogi w ciągach komunikacyjnych. Do ciężkich i umiarkowanie ciężkich należą na przykład mahoń, paduk, chlorofora. Najmniej wytrzymałe są gatunki umiarkowanie lekkie, takie jak sosna i modrzew.

W 1900 roku w Paryżu, Szwed Johan August Brinell, przedstawił metodę pomiaru twardości metali. Metoda ta znalazła zastosowanie w pomiarze twardości drewna. Podczas badania twardości drewna metodą Brinella, stalowa kulka o średnicy 10 mm, wciskana jest przez określony czas w powierzchnię parkietu z określoną siłą (100 kg). Następnie mierzy się powstałe wgniecenia i oblicza współczynnik Brinella. Im wyższa jest ta wartość, tym twardszy jest badany gatunek drewna i tym większa jest odporność podłogi na uszkodzenia mechaniczne mogących powstać przy codziennym użytkowaniu. Struktura drewna pozwala na pewne różnice, ale ostateczna wartość jest średnią, obliczoną na podstawie wielu pomiarów.

Twardość drewna to bardzo ważna cecha, bo od niej zależy okres użytkowania elementów drewnianych narażonych na ścieranie, co w szczególności dotyczy materiałów podłogowych. Zgodnie z zaleceniami europejskich organizacji normalizacyjnych drewno podzielono na 4 klasy według rosnącej twardości i tym samym odporności na ścieranie:

klasa A (mała odporność na ścieranie) np.: sosna, modrzew
klasa B (średnia odporność na ścieranie) np.: brzoza, sapeli, teak
klasa C (duża odporność na ścieranie) np.: buk, jesion, dąb, bilinga, paduk, chlorofora
klasa D (bardzo duża odporność na ścieranie) np.: gombeira, merbau, kempas, kurbial, ipe.

Drewno gęste i twarde jest trudniejsze w obróbce. Wykonane z niego materiały podłogowe są odporne na ścieranie i wgniecenia, więc z powodzeniem mogą być stosowane nawet na silnie obciążonych i intensywnie użytkowanych podłogach przemysłowych (klasa D). Drewna o niższych gęstościach (klasa C, B i A), ale o ciekawej barwie i rysunku sprawdzają się na mniej obciążonych podłogach w pomieszczeniach mieszkalnych lub użyteczności publicznej.

Trzeba pamiętać, że właściwości drewna zależą również od jego wilgotności. Standardowo bada się je dla materiału o wilgotności 12%, czyli stanu powietrzno-suchego. Drewno na posadzki powinno mieć wilgotność od 7 do 11%, a niektóre gatunki egzotyczne nawet niższą.

Podłogi drewniane – stabilność wymiarowa

Lite drewno jest wrażliwe na wilgoć zawartą w powietrzu. Gdy jest ono suche, drewno oddając zmagazynowaną wilgoć kurczy się, a kiedy zawartość pary wodnej rośnie, drewno wchłania ją i rozszerza się. Nie jest to jednak wartość stała dla wszystkich gatunków, wykazują bowiem różną podatność na zmiany wymiarów. Im większa jest kurczliwość drewna, tym bardziej narażone jest ono na pękanie i paczenie.

Grupę drewna stabilnego wymiarowo (o małej kurczliwości) tworzy kilka rodzajów drewna egzotycznego: zakrwin, paduk, merbau, teak, tatażuba i chlorofora; nie ma w niej gatunków rodzimych. Większość gatunków należy do grupy o średniej kurczliwości, a zdarzają się i takie, które „pracują” mocniej (na przykład bilinga, buk, kempas i gombeira).

Dla stabilności wymiarowej elementów podłogowych z drewna litego ma znaczenie także sposób wycięcia tych elementów, a także – ich grubość, kształt i dominujące przekroje drewna. Kupując materiały podłogowe zwracajmy uwagę na to, jakie przekroje dominują na warstwie licowej – powinny to być przekroje promieniowe (podłużne). Jeśli zamierzamy układać deski podłogowe, zwróćmy uwagę na stosunek ich szerokości do grubości, który powinien być mniejszy niż 6, inaczej będą narażone na paczenie.

Ze względu na częste zamiany mikroklimatu w ogrzewanych centralnie pomieszczeniach (wysoka wilgotność wiosną i latem, niska – jesienią i zimą, gdy działa ogrzewanie) nie wszystkie rodzaje materiałów podłogowych powinny być w nich stosowane. W takich warunkach na przykład szerokie deski o niewielkiej grubości, z przekrojami stycznymi (poprzecznymi) na płaszczyznach najpewniej ulegną silnemu łódkowaniu, czyli wyginaniu się krawędzi ku górze.

Podłoga drewniana – sposób wykończenia powierzchni

Duży wpływ na wygląd podłogi ma sposób wykończenia powierzchni. W przypadku parkietu tradycyjnego, trzeba przewidzieć, jak wpłynie ono na barwę drewna. W zależności od rodzaju użytego lakieru lub oleju, możemy uzyskać wiele odcieni tej samej posadzki – warto wcześniej obejrzeć u sprzedawcy, jak dobrany przez nas rodzaj drewna będzie wyglądał po wykończeniu.

Pamiętajmy o tym, że:
lakier matowy – podkreśla usłojenie drewna i sprawia, że zachowuje ono naturalny wygląd, posadzka jest odporna na zabrudzenia i łatwo ją utrzymać w czystości;
lakier o wysokim połysku – przeważnie lekko przyciemnia barwę drewna, ale równocześnie odbija dużo światła, posadzka jest bardzo odporna na zabrudzenia, a lakier na ścieranie;
olej, a właściwie mieszanina oleju i żywic – uwypukla właściwości drewna: barwę, układ słojów; podłogę łatwo utrzymać w czystości, ale by zachowała odporność, wymaga konserwacji kilka razy w roku.

Podłogi z drewna do łazienki i kuchni

W kuchni i łazience najlepiej sprawdzą się rodzaje drewna, które wykazują dużą odporność na działanie wilgoci. W tego typu pomieszczeniach możemy wykorzystać drewno egzotyczne, takie jak iroko, które pomimo średniej twardości, nie wykazuje podatności na działanie wody czy też szkodników. Takie podłogi naturalne również nie odkształcają się. Podobnymi właściwościami charakteryzuje się również drewno egzotyczne badi, które jest wytrzymałe i odporne na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych. Niezwykle stabilne będą natomiast podłogi naturalne z merbeu. Wybierając drewno ipe nie będziemy musieli martwić się o regularną konserwację podłogi. Najlepsze do wykończenia podłogi do kuchni i łazienki będzie też drewno egzotyczne tek, które jest odporne na wilgotność i uszkodzenia mechaniczne. Sprawdź także, co warto wiedzieć o parkietach i podłogach drewnianych.

Podłogi drewniane do salonu i podłogi naturalne do pokoju dziecięcego

Do pokoju, w którym przebywamy najwięcej czasu wolnego, warto wybrać najtwardsze krajowe gatunki drewna, czyli dąb, modrzew i jesion. Dużą wytrzymałością charakteryzuje się też drewno klonowe i jawor, które jednak nie cieszy się tak dużą popularnością w naszym kraju. W pokoju dziennym sprawdzą się też podłogi z drewna egzotycznego, które wyróżniają się wysoką odpornością na wilgoć, ale również uszkodzenia mechaniczne.

W pokojach dziecięcych, w których podłoga naturalna jest mocno narażona na uszkodzenia mechaniczne, poradzą sobie trwałe i wytrzymałe gatunki drewna, takie jak modrzew, dąb, cis, jesion czy też buk.